Deyimlerimiz
Düzenleyen : Songül Açıl
Genellikle gerçek anlamından az çok sıyrılarak ilgi çekici anlam taşıyan söz öbeklerine deyim denir. Deyimler anlatıma güzellik, çekicilik,canlılık katar. Kalıplaşmış söz öbekleridir. Cümle halinde olanları da vardır.
- Ağazı var dili yoh
- Ana yüraa
- Abı (aha bu) gözü gapat ötekine faydası yoh
- Adamın annından gaşıma
- Aliyi oniki imamı seversen
- Allem edip gallem etmek
- Ağlıyarah yüra yarıldı
- Ağlarsa anam ağlar gerisi yalan ağlar
- Aceli yeten geçi çobanın deynane dolanır
- Açığı it, sapsızı gurt yer
- Amanatın bağrı yuha olur
- Anamın ayranına duru,ekmane kuru demem
- Arım olsun balım Bağdat'tan gelir
- Aş duzunan duz gararıynan
- Ataş olmuyan yeden duman çıkmaz
- Atdığı daşa bah yedi boha bah
- Ağaçdan adam yapıyor
- Ay dil bezaa
- Ayı gbi apıldama
- Azı olmıyanın çoğu olmaz
- Başıma ottan gayrısı bitti
- Başımdan gaynar sular döküldü
- Başı dışarı olmah
- Başın goöye(gökyüzü) dadi mi?
- Baltayı daşa vurduh
- Bazlamasından yağ damlıyor
- Ben ölmüye ölmem de lalonun oğlunun düdüğü beni öldürür
- Ben umarım bacımdan bacım ölüyor acından
- Ben yanarım yavruma yavrum yanar yavrusuna
- Bıçanın önüde kesiyor ardıda
- Bir dadanandan gorh bir gudurandan
- Bir dam dolusu deynam var elime alacam bir kuru dalım yoh
- Bir guş bir çalıya daldalanır
- Bir yüzü it bir yüzü adam
- Bir iti döve döve davara yollarsan o itten davara hayır gelmez
- Bir kaşık suda boğma
- Bir yanım gavurga gavurur ,bir yanım harman savurur
- Bir gaşıh su verenim yoh
- Bir damın delinde galmış, fiday(?) başına
- Bu ahıla kişe de
- Bu milletin ne önü sıra ne de ardı sıra gidilir
- Boyu bacadan aşıyor
- Boyundan adam asılıyor
- Can kesaa
- Canımdan etti
- Cehennemin dibi
- Çay, çokeklik, ekmek sağlam yemek
- Çekemedik bu abbasın derdini bir de yetim osman çıhtı
- Çekemedik şah abbasın derdini bir de gotümüzden ömerinen osman çıktı
- Çini gelmiş
- Ciğarlerin yana
- Çobanın goönü olsa tekeden koremez eder.
- Çoh topladım çilaa dolduramadım külaa
- Daarmen iki daşdan muhhabet iki dosttan
- Dadandırma dana gelir,dadanırsa gene gelir
- Dam üstünde saksağan vur beline kazmayı
- Dar yere bin dost sığar,bir düşman sığmaz
- Deli düzün ortası
- Derince derde düşesin
- ''Deve bir pula'' alamam oğul, '' deve bin pula'' alırım oğul
- Dünya yansa bir horum(?) otum yoh
- Doğmamış çocuğa don biçiyor
- Dost başa düşman ayağa baharmış
- Eden eyliyen gurtulur, delikten bahanın gözü çıhar
- El deliye biz ahıllıya hasret
- El tamaşaya doymaz
- El godenin gaşındığı yeri bilir
- El eli yur, elde döner yüzü yur
- El elin eşaani türkü söylüyerek ararmış
- El eyle demez adama
- Ele goöl gormek
- Eli ayaa durdu
- El elinen tiken yolmuş,gene de hayıf o tikene demiş
- Eli boşa çıhdı
- Elinen gelen duğün bayaram
- El deliye hasiret biz ahıllıya
- Eli ağri(eğri) olmah
- Elinden mindar sular içilir
- Elinen bal yesem dişime daş dağar
- Eli işde gözü oynaşda
- Eldeki yara duvardaki delik
- Elden aldığımı ele verdim, serçe barmaamı sele verdim
- Elden gelen öyün olmaz, o da vahdın da bulunmaz
- Ekmekciye ekmek ver,bir ekmek de üste ver
- Emeğin sağdıç emeği olmasın....
- Erin evde yoh keyfin baa de(bey) yoh
- Ersiz avrat, yularsız at mazarlattır mazarlat
- Eşşaa sabının dediği yere bağla arırsa vur tepesine
- Eşşaan yemedi ot başını ağrıtır
- Eşşaan ahlına garpız gabı düşürme
- Eşşek suyu nasılsa içer emme ıslıh goölün yaylası
- Evini tavuh deşiyor, çalımı dağdan aşıyor
- Ev danası oküz olmaz
- Ev faal faal ediyor
- Eyi adam lafının üstüne gelir
- Galçalı ana isterim ki perçemli oğlan doğursun
- Ganı ganla değil ganı suyla yurlar
- Ganı gurumah
- Gar gibi gaybolmah
- Gara gış gara gider zemheri guru gider gucuk az mart yaz
- Gara geçiyi goren içi dolu yağ belliyor
- Garı duz der,ardın cız der
- Gatığa gediyor tası ardına dutuyor
- Garlanguşun sefilliğini çiğit ekene sor
- Gamgaynan gaşınıyor
- Gapıı mısmıl kitle, gomşu hırhız dutma
- Gece ölüyü mezerden soker, gündüz diriden gorhar
- Geçinin çıhtığı yere oğlağı da çıkar
- Gelin ata binmiş ya gısmet demiş
- Gelin etti garga gaptı
- Gelin ocaa gecdi ocah buca gecdi
- Get gel yahın köye goç daşıyor
- Gede gele su yolu etti
- Gına gibi un etmek
- Gızım saa söylüyorum gelinim sen eşit
- Gızıl Üseynin şapga dolandırması gibi
- Gurban olduum Allah l çalsın
- Goçluh guzu yoz önde belli olur
- Gomşuyu golama ya kapıdadır ya bacada
- Goo çadırlı(allah) bir pek iş duttursa da şu yerin gooün alafını bir alsa
- Golum taa kurekten gırıh
- Goöl umduğuna kuser
- Gönüne yaz geldi
- Gönüye guman(?) gelmesin
- Gozü düşmek
- Gözün onü gormüyon
- Gözü gan çanana dönmüş
- Götüne bahmıyor da Hasandağı'na oduna gidiyor
- Gun ola harman döne
- Gurt gocayınca itlerin maskarası olurmuş
- Guru çula oturtmah
- Gün çarığı sıkar çarık ayağı
- Gündönümünden sonra oğul veren arıdan, gocadan sona galkan garıdan fayda gelmez
- Haydan gelen huya gider
- Hah yoluna vermez bir mangır, şeytan gotürür tangur tungur
- Hayırlı evledın var malı neylersin, hayırsız evladın var malı neylersin
- Har vurup harman savurdu
- Hastanın ogmadı(?) ondan belli,döşek dururken yastığa sıçıyor
- Her boya boyadıh da bir fıstığı yeşili galdı
- Heç oralı daalsin
- Herkeşin gazanı örtük gaynar
- Herkeş anamın hatırını soruyor,heç babamınkini soran yoh
- Her gapıdan Bağdat'a yol geder
- Hem eşşaa ver hem de Civcit ol
- Hızır gibi carına yetişti
- Hırsız sanarmış ki herkes hırsız, yalancı sanarmış ki herkes yalancı
- Horum horum yolan benim yine geride kalan benim.
- Iğaşikli tarlayı gelaler yer
- Ismarıcınan hac gabul olmaz
- İçi beni yakar dışı da eli
- İki elim yahanda
- İnaan okuz başlısı,tarlanın küçük taşlısı mahbuldür
- İnne yemiş ite dönmüş
- İnneden iplığa dönmüş
- İnek öldü hap(?) kesildi
- İnek anam, okuz de babam
- İnsanı girdapda goma
- İn cin top oynuyor
- İt ite buyurdu itte döndü guyruna buyurdu
- İt iti ıssırmaz
- İt yitiği olmah
- İti yağ kulane bağladı
- İtin ayanı daşdan mı esirgiyon
- İti an çomaa hazırla
- İti ürdüreceğne çalıyı dolan
- İtinen yoldaş ol, deyna yere koma
- İtler boğuşur yolcunun işi rasgelir
- K...köylü abıl gibi bir kat yatahta yatmah
- Kel başa şimşir darah
- Kele gız gız halına durmuyor
- Kendir derede yatıyor esme hililim atıyor
- Keven ne ki kolgesi ne olsun
- Kim yemiş beş ekmaa
- Kirtik gibi ufalmah
- Kırtı kesildi
- Kurününden su içmemek
- Küççük koyün şeytanı bol olur
- Kotü gomşu adamı hacat sabı eder
- Köpeksiz köye uğramış da eli deyneksiz geziyor
- Lalekler gocuyunca sahsanlar gotüne yuva yaparmış
- Lalen ömrü lah lahınan geçer
- Lal oluyum,aazım dilim alınsın ki
- Medet muret
- Mırızın iti gibi titiriyor
- Müdürün ohlaa düzelmesi gibi
- Nana mohteç kalmak
- Ne bahıyon vurucu oküz gibi
- Ne nenice gayıl oluyor ne de hopuca
- Nefsime çekmiyorum da(fare) çuval da evin yahışığı
- Neye uğradğını şaşırdı
- Nisan yağar ay öğnür, mayıs yağar yıl öğünür
- Nutgu dutulmah
- Oküz ineğe demiş ki çabuk ye çifte gidecen
- Oküz olacak dana bohundan bellidir
- Oküz öldü ortahlıh bozuldu
- Oküzü olmıyanın bıçaa keskin olur
- Oküzün böyük olsun da varsın çifte getmesin
- Oküz oldun olalı bir goba sıçtın
- Oturduğu çulun ibini keser
- Ot yolduruyor
- Ölüler zanarmış ki diriler her gun havala yiyor
- Ölüsü olan bir gün ağlar, delisi olan her gün.
- Piç yığıt olur, babasına hayrı olmaz
- Saa bişmişse baa soğmuş
- Saa su sesi geliyor
- Saman senin dalse de samanlıh da mı senin daal
- Saman altından su yeridiyor
- Sanki beni goo bitten gurtaracah
- Sen ağa ben ağa inekleri kim sağa
- Sen dost gazan düşman senden de törüyor
- Sıçanlar vırt gel oynuyor
- Soğuh tandırdan sıcah ekmek
- Sozalı galdım
- Sözlerin ganlı şaplah gibi
- Sübürgelerinen yunuyum
- Şam şeytanı
- Şimşir gaşıh gibi
- Tencere dibin gara seninki benden gara
- Tayı anasını geçer
- Tarla elin gelaler birbirini yiyor
- Tavuh bile su içtiğinde goye (yukarı) bakar
- Tok açın halından anlamaz
- Tümü bölme yarımı yeme, yiyebildiğin gadar ye
- Utanmazsan çıh babandan üste otur
- Ununu elemiş elani asmış
- Üç oküzünen bir mağrada galmış zanki
- Vay vay çanağı
- Vehdeveleyi tuketti(?)
- Yaal alma goöl alma
- Ya herg et ya terk ed
- Yanmadı yırtılmadı ki yiyesin
- Yavaş tukürün sahala zararı var
- Yel varken harmanı savur
- Yer çarıh gok demir
- Yer yarılda da içine girdi
- Yetim oynaş goynuna getmiş,ilk ahşamdan ay doğmuş
- Yetimin bir bahışı var ki istemeden betar
- Yumurtaya gulp takmah
- Yohuş yemi fayda etmez
- Yılanca yılan topra ganatince yalar
- Yüze yüze guyruna geldim
- Zemheride kar ericene kanım erisin
Düzenleyen : Songül Açıl
|
|